Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin (OHCHR) bugün yayınladığı bir rapor, ülkelerine geri dönen pek çok Suriyelinin işkence, kaçırma ve cinsel saldırı da dahil bir dizi insan hakkı ihlaline maruz bırakıldığını ortaya koydu.
Çoğunluğu Beşar Esad hükümeti, fiili yetkililer ve diğer silahlı gruplar tarafından işlendiği ifade edilen hak ihlali ve istismarı ele alan rapor, Suriye’ye geri dönen birçok Suriyelinin burada keyfi tutukluluk, işkence ve kötü muamele, cinsel ve toplumsal cinsiyet temelli şiddet, zorla kaybetme ve kaçırma gibi hak ihlalleriyle karşı karşıya kaldığını gösterdi.
‘SURİYE’YE DÖNENLER BU HAK İHLALLERİNE DAHA AÇIK DURUMDA’
Kurumun internet sitesinde paylaşılan raporda, ülkelerine dönen Suriyelilerin para ve mülklerine de el konulduğu, kendilerine kimlik ya da diğer belgelerin verilmediği ifade edildi. Rapor, topyekun Suriye toplumunun böyle insan hakları ihlalleri yaşadığını ancak ‘Suriye’ye dönenlerin özellikle bu tür ihlallere açık halde olduğunu’ bildirdi.
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk de rapora ilişkin değerlendirmesinde, diğer ülkelerden sınır dışı edilen Suriyelilerin son dönemde artış gösterdiğine işaret ederek, raporun ‘geri dönen kişilere, özellikle de kadınlara ilişkin endişe verici bir resim çizdiğini’ söyledi. Türk, “Geri dönen bu kişilerin durumu, devletlerin yasal sürece ve geri gönderme yasağına bağlılığı konusunda ciddi soru işaretleri oluşturuyor” dedi.
‘EV SAHİBİ ÜLKELERDEKİ MÜLTECİLERE HUKUKA UYGUN MUAMELE EDİLMELİ’
Suriye’ye dönmek ve burada hayatlarını yeniden kurmak isteyen kişilerin damgalanmaması, ayrımcılığa maruz bırakılmaması ve herhangi bir şiddet ya da kötü muameleye maruz kalmaması gerektiğinin altını çizen Türk, “Ev sahibi ülkelerde kalan kişilere, geri gönderme yasağı da dahil olmak üzere uluslararası hukuka uygun bir şekilde muamele edilmeli. Mülteci ve sığınmacıların haklarına saygı duyulmalı. Dönüşleri, güvenli, insan onuruna yakışır ve sürdürülebilir bir şekilde gönüllü olmalı” ifadelerini kullandı.
KEYFİ GÖZALTI, ALIKOYMA, RÜŞVET…
Raporda anlatımlarına yer verilen bir kişi, Suriye’ye döndükten sonra yaşadıklarına ilişkin olarak paylaştığı bilgilerde, ülkesine döndüğünde şiddet uygulanarak gözaltına alındığını ve yerel yetkililer tarafından bilmediği bir yere götürüldüğünü söyledi. Suriye’ye dönen ve ikinci kez ülkeden ayrılmaya çalışan bir kadın ile iki kızı ise hükümete bağlı güvenlik görevlileri tarafından bir hafta boyunca alıkonuldu. Kadın ve kızlarının serbest kalma sürecini hızlandırmak için 300 dolar rüşvet vermek zorunda kaldığı ifade edildi.
Rapor, özellikle kadınların Suriye’ye döndükten sonra hareket serbestisi konusunda ayrımcı sınırlandırmalar ile karşı karşıya kaldığını ortaya koydu. Rapora göre, bazı Suriyeli kadınlar ise ailelerinin geri kalan üyelerinin güvenli ve sürdürülebilir bir biçimde geri dönüp dönemeyeceğini ‘test etmek’ için erkek aile üyeleri tarafından Suriye’ye gönderilmişti.
(DIŞ HABERLER SERVİSİ)
